Refraktif amaçlı laser cerrahisi ve excimer laser
Kırma-refraksiyon- kusurları ve buna bağlı net görememe, günümüzde insanları mutsuz eden rahatsızlıkların başında gelmektedir. Miyopi, hipermetropi ve astigmatizmanın oluşturduğu görme kaybını düzeltebilmek için gözlük ve kontakt lensler uzun yıllardır kullanılmaktadır. Gözlük ve kontakt lenslere bağımlı olmadan net görebilme arayışı refraktif cerrahi uygulamalarının doğmasına yol açmıştır. Refraktif cerrahi genel olarak miyopi, hipermetropi ve astigmatizmanın cerrahi olarak düzeltilmesidir. Excimer laser günümüzde tüm dünyada bu amaçla en sık kullanılan cihazdır.
Excimer laserin oftalmolojide kullanım alanları;
Refraktif cerrahi ile kırma kusurlarının düzeltilmesi (Lasik, Lasek, PRK)
Kornea yüzey hasar ve düzensizliklerinin düzeltildiği terapotik uygulamalar; Fototerapotik keratektomi (PTK) (Tedavi amaçlı laser)
Kırma kusurlarının düzeltilmesinde excimer laser etki mekanizmaları
Miyopik gözlerde korneanın kırıcılığı ve öne bombeliği daha fazla, buna karşılık hipermetrop gözlerde kırıcılık ve eğim daha azdır ve kornea daha düzdür. Astigmatizmada ise korneanın dikey ve yatay eksenleri arasında eğim ve kırıcılık farkı vardır. Excimer laser ile miyop gözlerde korneanın öne olan eğimi merkeze laser uygulanarak düzleştirilmektedir.
Excimer laser her göze uygulanabilirmi?
HASTA SEÇİMİ
Refraktif cerrahide önemli faktörlerin başında yaş gelmektedir. Genel olarak kabul edilen alt sınır 20 yaş ve üzeridir. Burada kritik olan nokta miyopi artışının durmuş olmasıdır. Her muayenede gözlük numarası artan bir hasta laser için uygun değildir. Unutulmaması gereken nokta laser yapılması yıllar sonra miyopi artışı olmayacağını garanti etmez. Miyopi artışı olmayan gözde laser yapılması çok daha uygun olacaktır. Kesin bir üst yaş sınırı yoktur.
Kornea kalınlığı ve kornea topografisi ameliyat öncesi dönemde mutlaka değerlendirilmelidir. Kornea kalınlığı (Pakimetri) bize korneada laser ile tedavi edebileceğimiz dokunun kalınlığını vermesi açısından önemlidir. İnce korneada yüksek miyopinin düzeltilmesi için yapılacak laser ileride korneal incelme ve problemlere yolaçabilir. Laser yapılacak hastada başka bir kornea patolojisi bulunmamalıdır.Topografi ve Wave - front teknolojisi gözün aberasyonlarnı tespit ederek laser sonrası net görüş elde edilmesine yardımcı olmaktadır.
Miyop gözlerde retinal incelme ve retinal yırtık riski açısından hastalarda pupilla genişletilerek retina muayenesi yapılmalıdır. Retina sorunları olan hastalar, retina problemi düzelmedikçe veya tedavi edilmedikçe excimer laser için uygun aday değildirler.
Kurugöz sendromu, romatizmal hastalıklar, kontrolsüz diabet, alerji öyküsü gibi sistemik hastalıklar, yara iyileşme problemli olgular ve yara iyileşmesini etkileyebilecek sistemik sorunları olan hastalar excimer laser için kısmi kontrendikasyon oluşturmaktadır ve bu hastalarda dikkatli olunması gerekir.
Miyopi için, hipermetropi için, astigmatizma için düzeltilebilecek miktarın belirlenmesinde hastanın kornea kalınlığı çok büyük önem taşır.
Unutulmaması gereken en önemli nokta, refraktif cerrahi uygun kişilere yapıldığı takdirde güvenli bir yöntemdir. ABD, Avrupa da ve ülkemizde 20 yılı aşkın bir süredir milyonlarca kişiye yapılmıştır ve yapılmaktadır. FDA onayı almış bir uygulamadır. Ancak laser öncesi hazırlık döneminde yapılması gereken tetkikler yapılmadan uygun olmayan kişide laser uygulanacak olur ise komplikasyonlar ile karşılaşılabilir.
Excimer laser komplikasyonları
Güncel laser sistemleri ve laser öncesi değerlendirme yöntemlerindeki gelişmeler komplikasyon oranlarını azaltmıştır. Laser sonrası ortaya çıkan sorunlar hafif ve geçici olabildiği gibi, daha düşük oranda kalıcı problemler şeklinde ortaya çıkabilir.
Korneal bulanıklık – haze;Geici veya kalıcı olabilir,
Hipo –hiperkorreksiyon; Hedeflenen numaraya ulaşılaması durumudur.
Korneal ektazi ve incelme; Korneanın ince olduğu durumlarda ve yüksek miyop kişilerde ortaya çıkabilmektedir. Korneanın incelmeye başlaması ile birlikte düzensiz astigmatizma ve görme bulanıklığı oluşur.
Parıltı –kamaşma; Pupilla büyüklüğü ile ablasyon zonu arasındaki uyumsuzluk sonucu ortaya çıkar. Zaman içinde azaldığı bildirilmiştir.
Geçici gözyaşı azlığı ve kurugöz; Laser sonrası ilk 6 ay içinde gözyaşı yapımının azaldığı, zaman içinde eski düzeyine ulaştığı gösterilmiştir. Laser yapılan kişilerin bu süre içinde güneş gözlüğü ve suni gözyaşı damlaları kullanması gerekmektedir.
Laser sonrası göz travmalarından, UV ışınlarından kaçınılmalıdır. 1. ay sonunda retina muayenesi önemlidir.
Unutulmaması gereken nokta, excimer laserin bilgi,teknoloji ve tecrübe birikimi gerektiren bir yöntem olduğu, ama en önemlisi bir cerrahi yöntem olduğu ve sıfır komplikasyonun – problemin - mümkün olmadığıdır. Ancak, uygun ameliyat öncesi değerlendirmeler ile birlikte uygun hasta seçimi yapıldığı takdirde excimer laser ve refraktif cerrahi güvenlidir. Hasta memnuniyet oranı yüksektir.
PTK-fototerapotik keratektomi sayesinde, keratoplasti yapılması gereken pek çok kornea yüzey probleminde laser ile tedavi mümkün olmuştur. Excimer laser her birey için değil ancak uygun kişilerde çok iyi sonuç vermektedir.
Excimer laser göz tembelliğini tedavi etmez, ancak gözlük veya lens numarasını düşürür. Refraktif cerrahi lokal anestezi ile yapılmaktadır. Excimer laser yapılması ömür boyu gözlük kullılmayacağı güvencesini vermez.
Excimer laser tedavisi 20-21 yaş ve üzerinde, ancak miyopun ilerlemesi duran kişilerde yapılmaktadır. Laser yapılması miyopun duracağı anlamına da gelmez. Kişide kornea yapısına bağlı olarak zaman içinde kırma kusuru (Miyop, hipermetrop, astigmatizma) tekrar ortaya çıkma ihtimali vardır.